Parabeny i konserwanty w kosmetykach – czy trzeba ich się bać?

0 0 5 min
Parabeny i konserwanty w kosmetykach – czy trzeba ich się bać?
Składniki aktywne
0 0 5 min

Spis treści

    Parabeny i konserwanty to składniki stosowane w produktach kosmetycznych, wokół których narosło wiele mitów o ich szkodliwym działaniu. Często nieprawdziwe wiadomości powtarzane są drogą z ust do ust. Wzbudzają tym samym mnóstwo kontrowersji o których na pewno nie raz zdarzyło Ci się usłyszeć, mimo iż są jednymi z najlepiej przebadanych składników kosmetyków.

    Konserwanty w kosmetykach – czym są?

    Konserwanty są substancjami, które hamują rozwój bakterii oraz grzybów (w tym pleśni i drożdży). Dodaje się je do receptury, aby przedłużyć trwałość kosmetyku. Mechanizm działania środków konserwujących związany jest najczęściej z denaturacją białek drobnoustrojów, bądź inaktywacją ich układów enzymatycznych. Działanie przeciwdrobnoustrojowe opóźnia proces obniżania wartości kosmetyku, którego objawem może być zmiana wyglądu, konsystencji, struktury, koloru czy zapachu.

    Czy parabeny w kosmetykach są szkodliwe?

    Popularną grupą konserwantów są parabeny (estry kwasu p-hydroksybenzoesowego). Substancje te są obecne prawie w każdej grupie produktów kosmetycznych. Są to najczęściej stosowane konserwanty w kosmetykach. Według wyników badań epidemiologicznych zakładu farmakologii Instytutu Matki i Dziecka, przeprowadzonych na małych pacjentach, parabeny metylowy, etylowy nie wywołują żadnych reakcji alergicznych. Oznacza to, że stanowią najbezpieczniejsze konserwanty dla dzieci i do stosowania w miejscach podpieluszkowych.

    Parabeny są składnikami kosmetyków już od ponad 70 lat, a to oznacza, że stanowią grupę substancji najbardziej przebadanych. Te składniki konserwujące znajdują się w: kremach, szamponach czy kosmetykach do makijażu, one chronią preparat przed zepsuciem. Parabeny znajdziemy także w lekach i żywności.

    Konserwanty stosowane w kosmetykach a przepisy

    Może Ci się wydawać, że producent może dodawać środki konserwujące do receptur kosmetyków wedle własnego uznania. Ale to nie jest prawda, ponieważ producentów kosmetyków obowiązują przepisy oraz rozporządzenia wydane przez Komisję Europejską, które określają rodzaj oraz bezpieczną dawkę konserwantów w kosmetykach. A wszystkie dopuszczone do stosowania substancje konserwujące przeszły rygorystyczną ocenę bezpieczeństwa.

    W Unii Europejskiej nad bezpieczeństwem kosmetyków i produktów chemicznych czuwają 3 grupy ekspertów-toksykologów:

    Komitet naukowy ds. Bezpieczeństwa Konsumentów SCCS, który decyduje o substancjach chemicznych zawartych w Aneksach do Rozporządzenia 1223 dotyczącego produktów kosmetycznych. Dba np. o bezpieczeństwo barwników do szminek, farb do włosów, konserwantów, substancji zapachowych, potencjalnych alergenów.

    W Unii Europejskiej nad bezpieczeństwem kosmetyków i produktów chemicznych czuwają 3 grupy ekspertów-toksykologów:
    • Komitet naukowy ds. Bezpieczeństwa Konsumentów SCCS, który decyduje o substancjach chemicznych zawartych w Aneksach do Rozporządzenia 1223 dotyczącego produktów kosmetycznych. Dba np. o bezpieczeństwo barwników do szminek, farb do włosów, konserwantów, substancji zapachowych, potencjalnych alergenów.
    • Komitet ds. Oceny Ryzyka ECHA, który ocenia ryzyko wpływu danej substancji chemicznej na zdrowie człowieka wg klasyfikacji REACH oraz CLP.
    • Grupa toksykologów IFRA, która określa własne standardy dot. substancji stosowanych do produkcji zapachowych.

    Stężenie konserwantów w kosmetyku

    Warto wiedzieć, że w produkcie kosmetycznym ilość substancji konserwującej jest ściśle określona. Dopuszczalne stężenie konserwantów w składzie kosmetyku musi mieścić się w granicach od 0.0015 do 2,00 procent.

    Naturalne konserwanty – czym są i czy działają?

    W ostatnich latach przeprowadzono wiele badań potwierdzających działanie przeciwdrobnoustrojowe różnych surowców pochodzenia naturalnego. Znanymi substancjami posiadającymi takie właściwości są olejki eteryczne i ekstrakty roślinne oraz alkohole. Mieszanina różnych ekstraktów i olejków może skutecznie hamować wzrost mikroorganizmów. Z przeprowadzonych badań wynika, że dodanie do receptury kremu 2,5% mieszaniny olejków eterycznych i ekstraktów roślinnych skutkuje silniejszym działaniem konserwującym w porównaniu do metyloparabenu użytego w stężeniu 0,4%. 

    Działanie olejków eterycznych i ekstraktów

    • Wyjątkowym antyseptykiem jest olejek z drzewa herbacianego (INCI: Tea Tree (Melaleuca alternifolia) Oil). Wyróżnia się on silnym działaniem przeciwwirusowym, przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym.
    • Dużą aktywnością przeciwbakteryjną charakteryzują się olejek eteryczny i ekstrakty rozmarynu lekarskiego (INCI: Rosmarinus officinalis Oil/Extract).
    • Olejek eukaliptusowy (INCI: Eucalyptus Globulus Oil) wykazuje również silne działanie przeciwdrobnoustrojowe.
    • Właściwości przeciwdrobnoustrojowe wykazuje olejek goździkowy (INCI: Syzgizum aromaticum Oil) oraz olejek tymiankowy (INCI: Thymus vulgaris Oil). Wynikają z dużych zawartości fenoli, takich jak tymol, karwakrol, eugenol.
    • Odpowiednio dobrane ekstrakty (stosowane w stężeniach 0,5-2,5%) wykazują wysoką aktywność przeciwdrobnoustrojową.
    • Większość ekstraktów roślinnych i olejków eterycznych może zarazem pełnić funkcje składników zapachowych, jak również surowców o określonej aktywności biologicznej. Ta wielokierunkowość sprawia, że są to cenne składniki stosowane szeroko w przemyśle kosmetycznym.

    Inne substancje o działaniu konserwującym

    Związkiem stosowanym w kosmetykach, mającym działanie bakteriostatyczne (ale nie zamieszczonym na liście substancji konserwujących dopuszczonych do stosowania w kosmetykach), jest alkohol fenyloetylowy (fenyloetanol, INCI: Phenethyl Alcohol). Jest on określany jako naturalny konserwant, który – poza właściwościami hamującymi rozwój bakterii – posiada także działanie nawilżające. Alkohol fenyloetylowy charakteryzuje się kwiatowym zapachem. Występuje w wielu olejkach eterycznych. Fenoksyetanol ma niski potencjał alergizujący.

    Niektóre surowce kosmetyczne, np. o działaniu nawilżającym czy natłuszczającym, wykazują także aktywność przeciwdrobnoustrojową. Do tego typu substancji należą niskocząsteczkowe alkohole: etanol czy izopropanol (w stężeniach powyżej 15%). Pewne właściwości bakteriobójcze mają również: kwas mlekowy, mleczany czy czwartorzędowe sole amoniowe, m.in. bromek cetylotrimetyloamoniowy (Cetrimonium bromide). Glikol kaprylowy (INCI: Caprylyl Glycol) jest składnikiem kosmetycznym, który znany jest głównie z właściwości filmotwórczych. Poza tym wykazuje on działanie przeciwdrobnoustrojowe przy stężeniu zaledwie 1%.

    Heksanodiol (INCI: 1,2-Hexanediol) jest składnikiem efektywnie konserwującym przy stężeniu 4%, a popularnie stosowany glikol pentylenowy (INCI: Pentylene Glycol) jest skuteczny, gdy jego zawartość w kosmetyku wynosi co najmniej 5%. Do substancji określanych jako alternatywne środki chroniące czystość mikrobiologiczną kosmetyków należą również monoestry gliceryny oraz kwasów tłuszczowych, m.in.: kaprynowego (INCI: Glyceryl Caprate), kaprylowego (INCI: Glyceryl Caprylate), laurynowego (INCI: Glyceryl Laurate), a także undecylenowego (INCI: Glyceryl Undecylenate). Duży wpływ na czystość mikrobiologiczną kosmetyków może mieć również pochodna biguanidu (INCI: Polyaminopropyl Biguanide).  

    Podobał Ci się ten wpis?

    Subscribe
    Powiadom o
    0 komentarzy
    Inline Feedbacks
    View all comments